مجله حقوقی دلتا

نفقه عبارت است از همه نيازهاي متعارف و متناسب با وضعيت زن از قبيل مسكن، لباس، غذا، اثاث منزل و هزينه‌ هاي درماني و بهداشتي و همچنين خدمتكار به دليل بيماري زن يا در صورت عادت داشتن وي به خادم كه البته در اين مورد دادگاه به وضع مالي مرد توجه مي‌كند.

نفقه از جمله حق و حقوقي است كه به موجب قانون براي زن در نظر گرفته شده است. در واقع بعد از عقد ازدواج هر يك از زن و مرد حقوق و وظايفي نسبت به يكديگر دارند كه نفقه يكي از آن ها است. كه در صورت عدم پرداخت آن از سوي شوهر براي وي مجازات در نظر گرفته مي‌شود. در مجله دلتا در خصوص اين موضوع توضيح داده شده كه در چه شرايطي عدم پرداخت نفقه جرم محسوب مي‌شود؟ و در صورت جرم بودن چه مجازاتي براي مرد در نظر گرفته شده است.

چگونگي اثبات عدم پرداخت نفقه
اگر زن حسن معاشرت داشته باشد و به وظايف ‌زناشويي خود عمل كند مستحق دريافت نفقه خواهد بود. در واقع شرطي كه وي را مستحق دريافت نفقه مي‌كند «تمكين» نام دارد. قانون مدني در تعريف نفقه بيان مي‌كند؛ نفقه عبارت است از همه نيازهاي متعارف و متناسب با وضعيت زن از قبيل مسكن، لباس، غذا، اثاث منزل و هزينه‌ هاي درماني و بهداشتي و همچنين خدمتكار به دليل بيماري زن يا در صورت عادت داشتن وي به خادم كه البته در اين مورد دادگاه به وضع مالي مرد توجه مي‌كند. به طور مثال اگر زني با مردي ازدواج كند كه حقوق كم و اندك دارد ديگر نمي‌تواند تقاضاي خدمتكار داشته باشد. بنابراين وي در صورت عدم دريافت نفقه مي‌تواند شكايت  و تقاضاي خود را مبني بر دريافت نفقه به دادگاه ارائه كند. شايان ذكر است كه بر خلاف فرزندان كه نمي‌توانند نفقه گذشته خود را مطالبه كنند و فقط نفقه از تاريخ دادخواست به آن‌ ها تعلق مي‌گيرد، زن مي‌تواند نفقه گذشته خود را در صورت تمكين مطالبه كند.

عواقب ندادن نفقه زن
در خصوص عدم پرداخت نفقه، قانون مدني مقرر مي‌دارد؛ «زن مي‌تواند در صورت استنكاف (خودداري) شوهر از دادن نفقه به محكمه رجوع كند. در اين صورت محكمه ميزان نفقه را معين و شوهر را به دادن آن محكوم خواهد كرد». بنابراين قانون براي عدم پرداخت مهريه جنبه كيفري در نظر گرفته است و بيان مي‌كند؛ هر كس با داشتن استطاعت و توان مالي، و در صورت تمكين زن از پرداخت نفقه خودداري يا از پرداخت نفقه ساير اشخاص مانند نفقه فرزندان، امتناع كند به حبس تعزيري درجه شش (شش ماه و يك روز تا دو سال) محكوم مي‌شود. شايان ذكر است كه زن بايد شكايت‌ عدم پرداخت يا ترك نفقه را به دادگاه ارائه كند تا رسيدگي و تعقيب كيفري آغاز شود. بنابراين مي‌توان نتيجه گرفت كه جرم عدم پرداخت نفقه فقط با شكايت آغاز مي‌شود و در واقع بدون شكايت شاكي قابل پيگيري نيست و جزء جرائم قابل گذشت است و در صورت گذشت وي از شكايت در هر زمان تعقيب جزائي يا اجراي مجازات متوقف مي‌شود. شايان ذكر است كه شاغل بودن زن، اين شرايط را براي مرد فراهم نمي‌كند كه نفقه پرداخت نكند. و مردان در اين صورت هم موظف به پرداخت نفقه هستند.

اعسار از پرداخت نفقه
بعد از اينكه زن توسط حكم دادگاه همسر خود را ملزم به پرداخت نفقه كند و مرد توانايي پرداخت نفقه را نداشته باشد، وي مي‌تواند تقاضاي طلاق را به دادگاه خانواده ارائه دهد. استطاعت و ‌توان مالي مرد، از جمله شروطي است كه براي پرداخت نفقه بايد احراز شود. به عبارت ديگر، مجازات تعزيري ترك انفاق، فقط شامل مردي مي‌شود كه با وجود استطاعت مالي از پرداخت نفقه خودداري كند. تشخيص استطاعت مالي مرد با دادگاه است كه بايد وجود توان و تمكن مالي را در زمان ترك انفاق احراز و شناسايي كند. همچنين به‌ نظر مي‌رسد در حالي كه شوهر فقط استطاعت پرداخت قسمتي از نفقه زن را داشته باشد بايد به همان ميزان كه توان مالي دارد نفقه را پرداخت كند در غير اينصورت مشول مجازات خواهد شد. بنابراين طبق قانون مدني در صورتي پرداخت نفقه بر شوهر واجب است كه وي توان مالي لازم را داشته براي پرداخت نفقه داشته باشد.

مطالب بيشتر دhttps://delta.ir/mag/%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82-%d9%88-%d9%85%d9%82%d8%b1%d8%b1%d8%a7%d8%aa/ دلتا ....

تمكين به معناي خوش رفتاري يا حسن معاشرت زن با شوهر و پذيرفتن خواسته‌ هاي مشروع همسر است. البته شايان ذكر است كه مرد نيز موظف به رعايت تمكين است و بايستي نسبت به خواسته‌ هاي مشروع همسر پاسخ مثبت بدهد. بنابراين اگر مردي از همسر خود توقعات نامشروع يا نامتعارفي داشته باشد، زن مكلف به اطاعت از او نيست.

پس از عقد ازدواج زن و شوهر نسب به يكديگر حقوق و تكاليفي دارند كه هر كدام موظف به رعايت كردن آن ها هستند. در ادامه مفهوم و شرايط تمكين و همچنين مجازات عدم تمكين بررسي شده است. با مجله دلتا همراه باشيد.

معني تمكين چيست؟
تمكين از نظر لغوي به معناي اطاعت كردن است. و طبق قانون به دو دسته تقسيم مي‌شود كه عبارتند از :

۱. تمكين عام؛ به معناي خوش رفتاري يا حسن معاشرت زن با شوهر و پذيرفتن خواسته‌ هاي مشروع همسر است. البته شايان ذكر است كه مرد نيز موظف به رعايت تمكين است و بايستي نسبت به خواسته‌ هاي مشروع همسر پاسخ مثبت بدهد. بنابراين اگر مردي از همسر خود توقعات نامشروع يا نامتعارفي داشته باشد، زن مكلف به اطاعت از او نيست. به عنوان مثال اگر مردي بر خلاف عرف از خروج همسر خود از منزل و بازديد خويشان و دوستان جلوگيري كند، رفتار وي سوءِ معاشرت تلقي مي‌شود و زن مكلف به رعايت از آن نيست.

۲. تمكين خاص؛ منظور از اين نوع تمكين رابطه‌ خاص زوجيت و روابط جنسي زناشويي است. در مقابل تمكين، مساله عدم تمكين يا نشوز مطرح مي‎شود كه به معني نافرماني يكي از زوج ها نسبت به ديگري است. بنابراين نشوز نمي‌تواند صرفا مختص زن باشد. نافرماني شوهر و عدم ايفاي مقتضيات و ملزومات زندگي مشترك نشوز نام دارد. ولي در عرف و حقوق امروز، واژه‌ نشوز را بيشتر در مورد زن به كار برده‌ اند. نشوز مرد مي‌تواند در موارد متعددي وجود داشته باشد. به طور مثال مردي كه نفقه‌ همسر را نمي‌پردازد يا با همسر خود حسن معاشرت ندارد ناشز است. شايان ذكر است كه اگر حالت نشوز از جانب هر دو طرف باشد، شقاق ناميده مي‌شود.

شرايط اجازه عدم تمكين زن
• در صورت قرار داشتن زن در عادت ماهانه و بيمار بودن وي به طوري كه پزشك رابطه جنسي را منع كرده باشد.
• مطابق  ماده ۱۱۱۴ قانون مدني اگر حق تعيين منزل به زن داده شده، زن مي تواند از زندگي كردن در منزل مرد خودداري كند و مرد بايد در منزل مورد تاييد زن، زندگي كند.
• چنانچه مرد منزل مستقل و مناسبي در شأن زن تهيه نكرده باشد، زن مي‌تواند از رفتن به منزل شوهر خودداري كند.
• اگر زندگي در منزل با شوهر موجب ترس از ضرر و زيان بدني، مالي و يا شرافتي براي زن باشد، وي مي‌تواند منزل را ترك و تا زماني كه همسر او صلاحيت لازم را پيدا نكرده، از بازگشت به منزل خودداري كند و در اين شرايط نيز به زن نفقه تعلق مي‌گيرد.
• چنانچه بعد از جاري شدن صيغه عقد، مرد به بيماري مقاربتي مبتلا شده به طوري كه رابطه جنسي موجب سرايت بيماري به زن شود، زن مي‌تواند از اين رابطه خودداري كرده، در حالي كه حق پرداخت نفقه وي محفوظ خواهد بود .
• براي انجام واجبات ديني مانند حج رفتن يا حمام رفتن براي اداي نماز واجب، زن مي‌تواند در صورت عدم اجازه شوهر خارج شود. و حق پرداخت نفقه او از بين نمي‎‌رود.
• در مواردي كه زن به دليل درماني كه ضرورت دارد تصميم بگيرد از منزل خارج شود و مرد اجازه ندهد، زن مي‌تواند اطاعت نكند و نفقه او نيز بر عهده مرد خواهد بود.

مجازات عدم تمكين زن از شوهر
عده اي از افراد عدم تمكين از سوي زن را جرم تلقي كرده و او را مستحق مجازات مي‌دانند  ولي بايد گفت كه در قانون براي عدم تمكين از سوي زن مجازات در نظر گرفته نشده است. و در واقع در صورت عدم تمكين، دادگاه اقدام به صدور رأي به الزام به تمكين صادر مي‌كند كه طبق آن وي موظف است از همسر خود تمكين كند و در صورتي كه زن تغيير رويه ندهد، آثار حقوقي و حكم عدم تمكين براي وي به همراه خواهد داشت.
۱. در صورتي كه زن بدون مانع مشروع از تمكين خودداري كند ، از حق نفقه محروم خواهد شد.
۲. در صورت عدم تمكين، زن از برخي از حقوق مالي بعد از طلاق همچون اجرت المثل ايام زوجيت و تنصيف اموال و دارايي ها محروم مي‌شود.
۳- مرد با گذشت مدت زماني از عدم تمكين مي تواند با مراجعه به دادگاه، و ارائه درخواست ازدواج مجدد، اين اجازه را از دادگاه دريافت كند.

همچنين بخوانيد:
ترك منزل توسط زن و عواقب قانوني آن

تمكين در قانون ايران به چه معنااست؟

جعل كردن قولنامه املاك